Redactioneel

Hegger, A.T.

1-2

NL

Kwaad en verzoening een korte analyse

Glas, G.

3-11

NL

In een fenomenologisch getinte analyse wordt een drietal aspecten van het kwaad belicht. Het kwaad verzet zich tegen verwoording. Dit hangt samen met een proces van innerlijke splijting. Dit proces wordt onderhouden en versterkt door schaamte. Deze drie aspecten - het niet kunnen verwoorden; de splijting; de schaamte - zijn niet alleen gevolgen van het kwaad, maar ook werkzame momenten van het kwaad zelf. In het zwijgen, de splijting en de schaamte oefent het kwaad zijn macht uit. Vervolgens wordt ingegaan op de notie verzoening. Uit de analyse van verschillende aspecten van verzoening blijkt dat de verzoeningsdaad precies de drie punten raakt die naar voren kwamen in de analyse van het kwaad. Verzoening is een riskant, moeilijk en schaamtevol proces; riskant en moeilijk omdat het tegen de krachten die de loochening en splijting onderhouden, ingaat; schaamtevol omdat zowel de positie van het tot vergeving geneigde slachtoffer als die van de vergeving vragende dader kwetsbaar is. Ten slotte wordt ingegaan op de vraag of verzoening het kwaad ook echt ongedaan maakt. Betoogd wordt dat alleen in een heteronome visie het kwaad als ophefbaar kan worden gezien. Anders gezegd: de psychologie van de verzoening heeft behoefte aan een theologisch fundament.

kwaad, vergeving, verzoening, schaamte, splijting

violence, penal substitutionary atonement, hospitality, Levinas, Derrida

Boersma, H.

12-23

EN

This essay presents a model of penal substitutionary atonement that honours the death and resurrection of Jesus Christ as the climax of divine hospitality. The essay first explores the relationship between violence and hospitality in Levinas and Derrida. Building on contemporary New Testament theological developments, the essay presents a framework of penal substitution that avoids some of the tendencies of Western atonement theology (juridiciziung, individualizing, and de-historicizing) that have rendered hospitality problematic. It is argued that hospitality cannot be practised without violence in the world as we know it; that the hospitality of the cross therefore necessarily involves (penal) violence; and that the justification of this violence in atonement is not merely found in a rational argument but in the eschatological reality of God's unconditional or pure hospitality.

violence, penal substitutionary atonement, hospitality, Levinas, Derrida

Overproductie en tekort: Over recente godsdienstpsychologische literatuur

Van Belzen, J.A.

24-44

NL

De auteur bespreekt en evalueert een aantal recente gebeurtenissen en trends op het terrein der godsdienstpsychologie. Hij stelt vast dat met name op het deelterrein 'religie en geestelijke gezondheid' veel wordt gepubliceerd (tegenwoordig vooral over 'spiritualiteit'), zonder dat er veel coördinatie of vooruitgang te bespeuren valt. Kritisch wordt opgemerkt dat dieper gravende exposés, zowel theoretische als onderzoeksmatige, een zeer kleine minderheid vormen naast talloze bundels.

godsdienstpsychologie, recente publicaties, religie en geestelijke gezondheid, spiritualiteit

Boekbesprekingen: Tien recente publicaties over kwaad en interpersoonlijke vergeving

Hegger, A.T.

45-55

NL

Besprekingen van de boeken: Brugmans, E., Glas, G. & Waanders, F. (red.)(2000). Rechtvaardigheid en verzoening. Over de fundamenten van de moraal in een tijd van geweld. Budel: Damon. 125 pp. Cox, M. (Ed.)(1999). Remorse and reparation. London: Jessica Kingsley Publishers. 224 pp. Durham, M.S. (2001). The therapist's encounters with revenge and forgiveness. London: Jessica Kingsley. 160 pp. Goudszwaard, H. (red.)(2000). Vergeven of vergelden. Over slachtoffers van intiem geweld. Amsterdam: Van Gennep. 134 pp. Krog, A. (1999). Country of my skull. London: Vintage. 454 pp. McCullough, M.E., Pargament, K.I. & Thoresen, C.E. (Eds.)(2000). Forgiveness: Theory, research, and practice. New York: Guilford Press. 334 pp. Nauta, R. (red.)(2001).Excuus, pardon, vergeef me, het spijt me. Exercities in de excuuscultuur. Nijmegen: Valkhofpers. 91 pp. Oksenberg Rorty, A. (2001). The many faces of evil. Historical perspectives. London: Routledge. 346 pp. Smouter, W. & Blom, C. (red.)(2001). Vergeef me ... Verzoening tussen mensen en met God. Zoetermeer: Boekencentrum. 122 pp. Veluw, A.H. van (2002). De straf die ons de vrede aanbrengt. Over God, kruis, straf en de slachtoffers van deze wereld in de christelijke verzoeningsleer. Zoetermeer: Boekencentrum. 296 pp.