Redactioneel

Boer-Sonnenschein, M. de

105-106

NL

Mindfulness, cognitieve psychologie en religie

Hellemans, J.

107-111

NL

In dit artikel wordt ingegaan op de herkomst, de geschiedenis en de betekenis van het begrip ‘mindfulness’. Mindfulness, een vaardigheid en houding die oorspronkelijk uit het boeddhisme voortkomen, heeft zich in het Westen verder ontwikkeld als een agnostische stroming. Daarnaast blijken er veel raakvlakken te zijn met de cognitieve psychologie. In dit artikel wordt uiteengezet hoe deze stromingen zich tot elkaar verhouden. Tot slot komt de vraag aan de orde hoe het zit met het religieuze aspect van mindfulness en in hoeverre een christen hier zonder gewetensnood aan zou kunnen deelnemen.

mindfulness, boeddhisme, cognitieve psychologie

Mindfulness en Kawwana. Over spiritualiteit binnen de derde generatie gedragstherapieën

Visser, B.

112-121

NL

Er is binnen de cognitieve-gedragstherapie sprake van een toenemende belangstelling voor spiritualiteit. In de zogenaamde ‘derde generatie gedragstherapieën’ wordt de nadruk gelegd op het aanvaarden van klachten en het leiden van een betekenisvol leven. Spiritualiteit, met name in de vorm van boeddhistische meditatie, speelt hierbij een belangrijke faciliterende rol. In dit artikel wordt deze ontwikkeling beschreven en de vraag gesteld of er sprake is van nieuwe kansen om christelijke spiritualiteit expliciet te betrekken in de behandeling van cliënten binnen de GGZ.

spiritualiteit, derde generatie gedragstherapie, mindfulness, kawwana

Gebed ter supervisie: kan dat eigenlijk wel?

Minderhoud, J.

122-126

NL

In dit artikel wordt verkend in hoeverre er een spanningsvolle verhouding bestaat tussen gebed en supervisie, te verstaan als gebed ter supervisie. Ook wordt de vraag verkend in hoeverre gebed ter supervisie de interactie tussen de supervisor en de supervisant(en) onnodig kan compliceren.

supervisie, supervisor, supervisant, gebed, proces, interactie

Therapie en gebed

Houtman, R.

127-135

NL

Er zijn christenen voor wie bidden het een en het al is en die professionele hulp afdoen als mensenwerk. Aan de andere kant zijn er christelijke therapeuten voor wie gebed in hun werk taboe is. In dit artikel verken ik de mogelijkheden van het gebruik van gebed in therapie. Daarbij geef ik aandacht aan de Amerikaanse auteur Leanne Payne, voor wie gebed meer waard is dan alle therapeutische deskundigheid: het aanroepen van God brengt hulpverlener en cliënt direct in de aanwezigheid van Hem die alleen de mysteries van geest, ziel en lichaam kent. Mijn kritiek op Payne is dat bij haar de aandacht voor het werk dat God via mensen doet, verdwijnt. Uiteindelijk is het bij Payne God die het werk doet, terwijl ik geloof dat God door mij als therapeut heen wil werken. Het is niet alleen het gebed waardoor een hulpverlener wordt tot een kanaal van Gods genezing en bevrijding; dat gebeurt overal waar de ontmoeting tussen therapeut en cliënt een therapeutisch effect heeft. Tegelijk zie ik wel een plaats voor gebed in therapie: het werkzame moment in therapie, de intieme ontmoeting tussen therapeut en cliënt, is altijd een geschenk, de moeite waard om voor te bidden. Voor de cliënt kan gebed rust en vertrouwen brengen. Daarnaast kan gebed in bepaalde situaties ook een wezenlijk onderdeel van therapie worden (wanneer er discrepanties bestaan tussen wat de cliënt denkt of doet en essentiële elementen in het christelijk geloof, bij de verwerking van traumatische gebeurtenissen en bij de noodzaak van vergeving). Het gebruik van gebed in therapie kan gevaren met zich meebrengen, zoals machtsmisbruik, manipulatie, magie, ontvluchten van eigen verantwoordelijkheid door de cliënt of door de therapeut. Maar de gevaren van gebed in therapie zijn meer de gevaren van therapie dan van gebed: door de afhankelijkheidspositie van de cliënt is alle therapie vatbaar voor misbruik. Het is de open en persoonlijke houding van de therapeut die daartegen de beste waarborg vormt.

ervaringsgericht, gebed, Kempler, Leanne Payne, psychotherapie

Ontwerp van een World Psychiatric Association Consensus Statement over spiritualiteit en religie in de psychiatrie

Verhagen, P.

136-148

NL

In deze bijdrage wordt het ontwerp besproken voor een World Psychiatric Association (WPA) Consensus Statement (CS) over psychiatrie en religie. De betekenis van een CS in algemene zin wordt toegelicht. Een thema leent zich voor een CS indien het onderwerp het belang van de psychiatrische professie wereldwijd aangaat, er voldoende wetenschappelijke evidentie voorhanden is, het onderwerp maatschappelijk van belang is en er bezwaren of risico’s kleven aan het ontbreken van een CS. Het thema ‘Psychiatrie en Religie’ voldoet volgens de opstellers van het ontwerp CS aan deze criteria. Vervolgens worden twee discussiepunten besproken: de verhouding tussen religie en spiritualiteit, en het belang van een religieuze anamnese.

World Psychiatric Association (WPA), Consensus Statement, religie, spiritualiteit, religieuze anamnese

Twee congresverslagen

Abbema, A. van; Jong, E. de

149-151

NL

Verslagen van: - KSGV-studiebijeenkomst ‘Mindfulness: Spirituele traditie of therapeutische techniek?’ Woensdagmiddag 26 november 2008 in Utrecht. En - Internationaal Congres 'Religieuze Psychopathologie', georganiseerd door Stichting Psychiatrie en Religie, gehouden op 17-19 maart 2008 in Leiden.